Hawańczyk – opis rasy, charakter i pielęgnacja

Najważniejsze informacje

• Hawańczyk to mały pies do towarzystwa ważący 4-7 kg i mierzący 23-27 cm wzrostu, żyjący średnio 13-15 lat
• Rasa pochodzi z Kuby i została oficjalnie uznana przez FCI w 1963 roku jako rasę narodową Kuby
• Charakteryzuje się jedwabistą, długą sierścią (12-18 cm) wymagającą regularnego szczotkowania 3-4 razy w tygodniu
• Jest to przyjazny, inteligentny i łagodny pies idealny dla rodzin z dziećmi, osób starszych i początkujących właścicieli
• Cena szczeniaka z certyfikowanej hodowli FCI wynosi około 5000 zł, przy doskonałym pochodzeniu może być dwukrotnie wyższa

Pies rasy hawańczyk to wyjątkowy towarzysz o bogatej historii i niezwykłym charakterze. Ta kubańska rasa zachwyca swoją jedwabistą sierścią i wesołym usposobieniem, czyniąc z niego idealnego psa rodzinnego. W tym artykule poznasz wszystko, co musisz wiedzieć o hawańczyku – od jego fascynującej historii po praktyczne aspekty opieki i wychowania.

Historia i pochodzenie hawańczyka

Rasy hawańczyk ma swoje korzenie w basenie Morza Śródziemnego, głównie w Hiszpanii i Włoch, skąd jego przodkowie – biszony, bolończyki i maltańczyki – rozpoczęli swoją podróż do Nowego Świata. W XVI i XVII wieku, wraz z hiszpańskimi kolonizatorami i włoskimi marynarzami, te małe psy trafiły na Kubę, gdzie miała narodzić się rasa, którą dziś znamy jako hawańczyk.

Historia rasy jest fascynująca – powstała z krzyżówki bichona maltańskiego z małymi psami antylskimi, a w XIX wieku została wzbogacona o krew pudli. To połączenie różnych ras psów stworzyło unikalnego psa o wyjątkowych cechach charakteru i wyglądu.

Jego nazwa pochodzi od stolicy Kuby – Hawany, ale również od charakterystycznego koloru umaszczenia zwanego “hawana” – brązowo rudy odcień przypominający kolor kubańskich cygar tytoniowych. Ten kolor tytoniu stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych umaszczen tej rasy.

Oficjalne uznanie przez związek kynologiczny FCI nastąpiło w 1963 roku, kiedy hawańczyk został zaklasyfikowany do grupy IX (psy ozdobne i do towarzystwa). Dziś cieszy się statusem rasy narodowej Kuby i zyskał popularność na całym świecie jako doskonały towarzysz rodzinny.

Wygląd i budowa hawańczyka

Podstawowe parametry

Hawańczyk to niewielki pies o zrównoważonych proporcjach ciała. Jego wysokość w kłębie wynosi 23-27 cm, przy czym samce i samice osiągają podobne rozmiary. Waga mieści się w przedziale 4-7 kg, choć niektóre źródła podają szerszy zakres 3-9 kg. Pomimo niewielkich rozmiarów, ma solidną, zwartą budowę z lekko wydłużoną sylwetką prostokątną, która nadaje mu charakterystyczny, żywy i sprężysty chód.

Charakterystyczne cechy wyglądu

Oczy hawańczyka to jedna z jego najbardziej charakterystycznych cech – duże, w kształcie migdałów, zawsze brązowe z ciemno pigmentowanymi powiekami. Mają ciepły, inteligentny wyraz, który natychmiast zwraca na siebie uwagę. Okolice oczu są wyraźnie zarysowane dzięki ciemnej pigmentacji.

Głowa jest okrągła, średniej długości z lekko zwężającą się kufą. Uszy opadają wzdłuż policzków i są pokryte długą sierścią, co dodatkowo podkreśla uroczą aparycję tej rasy. Ogon jest noszony wysoko, często zawinięty na grzbiecie i ozdobiony pióropuszowym włosem.

Sierść i umaszczenie

Sierść hawańczyka to jego największa ozdoba i jednocześnie największe wyzwanie pielęgnacyjne. Ma strukturę dwuwarstwową z miękkim włosem okrywowego i słabo rozwiniętego podszerstka. Długość sierści wynosi 12-18 cm, jest jedwabista, miękka, może być prosta lub pofalowana z lokami.

Jeśli chodzi o umaszczenie, hawańczyki mogą wystąpić w różnych kombinacjach kolorystycznych – białe, płowe, czarne, rudobrązowe, tytoniowe, w kolorze hawana, często z łatami. Interesującym faktem jest to, że czysto biała maść jest najrzadsza wśród przedstawicieli tej rasy.

 

Charakter i temperament hawańczyka

Podstawowe cechy charakteru

Hawańczyk to typowy pies do towarzystwa o wyjątkowo wesołym i radosnym charakterze. Jest to pies całkowicie pozbawiony agresji, zrównoważony i żywiołowy jednocześnie. Mocno przywiązują się do swoich właścicieli i potrzebują bliskości oraz pieszczot. To wierny towarzysz, który doskonale wpisuje się w rytm życia rodziny.

Jego inteligencja jest wybitna – to bystry pies, który łatwo poddaje się szkoleniu i szybko uczy się komend oraz sztuczek. Traktuje naukę jak zabawę, co czyni proces wychowania przyjemnym zarówno dla psa, jak i właściciela.

Zachowanie w różnych sytuacjach

Z dziećmi hawańczyk jest cierpliwy i lubi zabawę, co czyni go idealnym psem rodzinnym. Jest dobrym towarzyszem dla najmłodszych członków rodziny, tolerując ich żywiołowość i chęć do zabawy.

Choć źle znosi długą separację, przy odpowiednim wychowaniu może spokojnie czekać kilka godzin na powrót właściciela. Nie należy jednak zostawiać go samego na długie okresy, gdyż może rozwijać lęk separacyjny.

Jako stróż jest czujny i ostrzega przed intruzami szczekaniem, jednak niewielkie rozmiary nie czynią z niego skutecznego psa obronnego. Jest otwarty wobec obcych osób i przyjazny, co sprawia, że nie nadaje się do strzeżenia w tradycyjnym rozumieniu.

Jeśli chodzi o aktywność, potrzebuje umiarkowanej dawki ruchu dostosowanej do swoich małych rozmiarów. Wystarczą codzienne spacery i zabawy w domu lub ogrodzie.

Umiejętności i zastosowania

Hawańczyki doskonale sprawdzają się w różnych rolach. Mogą uczestniczyć w sportach kynologicznych takich jak agility czy flyball, dostosowanych do małych psów. Dzięki swojemu łagodnemu charakterowi niektóre z nich pracują jako psy terapeuta w szpitalach i domach opieki.

Niektóre hawańczyki pełnią również rolę asystentów osób niesłyszących, choć ich głównym przeznaczeniem pozostaje bycie psem rodzinnym i kompanem. Są to psy, które uwielbiają być w centrum uwagi i cieszyć swoich właścicieli.

Pielęgnacja hawańczyka

Pielęgnacja sierści

Sierść hawańczyka wymaga szczególnej uwagi i regularnej pielęgnacji. Szczotkowanie powinno odbywać się 3-4 razy w tygodniu, używając specjalnych szczotek i grzebienia. Technika polega na delikatnym rozplątywaniu kołtunów przed właściwym szczotkowaniem, często z użyciem preparatów antystatycznych.

Właściciele mogą zdecydować się na skracanie długiej sierści, ale należy zachować ostrożność i delikatność podczas strzyżenia. Włosy wokół oczu można spinać gumeczkami lub spinkami dla lepszej widoczności psa, co jest szczególnie ważne dla psów wybrednych.

Szczotka druciana nie jest zalecana dla tej delikatnej sierści – lepiej używać miękkich szczotek naturalnych lub specjalnie przeznaczonych do długiej sierści.

Kąpiel i higiena

Kąpiele powinny odbywać się tylko przy silnym zabrudzeniu, najlepiej co kilka tygodni. Zbyt częste mycie może uszkodzić naturalną warstwę ochronną włosa okrywowego. Należy używać szamponów przeznaczonych do długiej sierści z odżywką i dokładnie suszyć psa po kąpieli.

Ważne jest przyzwyczajanie szczeniaka do kąpieli od młodego wieku dla lepszej tolerancji zabiegów w przyszłości. Podczas mycia należy zachować szczególną uwagę na oczy – unikać dostania szamponu i preparatów do oczami.

Pozostała pielęgnacja

Pazury wymagają sprawdzania co miesiąc i przycinania specjalnymi nożyczkami dla małych psów. Uszy powinny być regularnie czyszczone i kontrolowane w celu zapobiegania infekcjom, szczególnie że długie, owłosione uszy mogą być podatne na problemy.

Oczy wymagają codziennego przemywania i usuwania wydzielin. To szczególnie ważne u tej rasy ze względu na długą sierść, która może drażnić oczy.

Zaletą hawańczyka jest to, że praktycznie nie linieje, co czyni go odpowiednim dla osób z alergią, choć reakcje mogą być indywidualne.

Zdrowie hawańczyka

Ogólna charakterystyka zdrowotna

Hawańczyk jest rasą długowieczną – średnia długość życia wynosi 13-15 lat, co jest bardzo dobrym wynikiem dla małych psów. Przy właściwej opiece wykazuje dobrą kondycję ogólną i odporność na choroby.

Jednak ze względu na słabo rozwinięty podszerstek, wykazuje nieodporność na skrajne temperatury – zarówno zimno, jak i upały. W każdych warunkach pogodowych wymaga odpowiedniego dostosowania opieki.

Regularne kontrole u lekarza weterynarii są kluczowe dla długiego i zdrowego życia. Profilaktyka jest znacznie bardziej skuteczna niż leczenie rozwijających się problemów zdrowotnych.

Choroby typowe dla rasy

Choroby oczu to jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych w tej rasie. Występuje zaćma oraz postępujący zanik siatkówki (PRA), który może prowadzić do ślepoty. Regularne badania okulistyczne pozwalają na wczesne wykrycie problemów.

Problemy ortopedyczne obejmują zwichnięcie rzepki kolanowej oraz aseptyczną martwicę główki kości udowej. Te schorzenia są typowe dla wielu ras niewielkich psów i mogą wymagać interwencji chirurgicznej.

Dziedziczna głuchota to kolejny problem, który może dotknąć hawańczyki. Istnieje możliwość diagnostyki testem BAER, który pozwala na wczesne wykrycie problemu.

Choroby serca są typowe dla ras miniaturowych, podobnie jak w przypadku psów z innych grup psów małych rozmiarów. Dodatkowo mogą wystąpić alergie skórne wywołane pokarmem, środowiskiem lub pasożytami.

Profilaktyka zdrowotna

Kluczowa jest selekcja hodowlana – sprawdzanie zdrowia rodziców przed kryciem. Odpowiedzialni hodowcy przeprowadzają badania genetyczne i udostępniają wyniki potencjalnym nabywcom.

Regularne szczepienia według kalendarza oraz okresowe kontrole u weterynarza to podstawa profilaktyki. Szczególną uwagę należy zwrócić na warunki, w jakich przebywa pies – dostosowanie spacerów do temperatury i zapewnienie chłodnego miejsca w upały.

Żywienie hawańczyka

Podstawowe zasady żywienia

Żywienie hawańczyka wymaga szczególnej uwagi ze względu na małe rozmiary i szybki metabolizm. Zaleca się podawanie 3 posiłków dziennie małymi porcjami, co zapobiega przeciążeniu układu pokarmowego i pomaga utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.

Najlepszym wyborem jest kompletna, zbilansowana karma gotowa, idealnie w formie diety mieszanej (sucha i mokra w proporcji 1:1). Pozwala to na dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych przy jednoczesnym zapewnieniu różnorodności.

Kontrola wagi jest kluczowa – należy unikać przekarmiania ze względu na tendencję do nadwagi, która może prowadzić do problemów zdrowotnych. Stały dostęp do świeżej wody jest oczywiście niezbędny.

Wybór karmy i składników

Jakość karmy ma fundamentalne znaczenie. Najlepsze są karmy z mięsem na pierwszym miejscu w składzie, bez sztucznych konserwantów i zapychaczy, które mogą wywołać alergie u psów wybrednych.

Warzywa i owoce mogą służyć jako uzupełnienie diety, dostarczając dodatkowych składników odżywczych. Smakołyki powinny stanowić maksymalnie 10% dziennej dawki kalorii.

Alternatywne metody żywienia

Dieta BARF jest możliwa, ale tylko po konsultacji z weterynarzem i przy odpowiedniej wiedzy właściciela. Suplementacja kwasami omega-3 i witaminami może wspierać zdrowie sierści i stawów.

Ważne jest dostosowanie diety do wieku, aktywności i ewentualnych schorzeń. W przypadku psów wybrednych należy obserwować preferencje, ale nie ulegać kaprysom, które mogą prowadzić do niezrównoważonej diety.

Szkolenie i wychowanie hawańczyka

Podstawy szkolenia

Hawańczyk doskonale reaguje na pozytywne metody szkolenia oparte na pochwałach i nagrodach. Jego wysoka inteligencja sprawia, że szybko się uczy i traktuje szkolenie jak zabawę. Lubi przypodobać się opiekunom, co ułatwia współpracę.

Kluczowa jest konsekwencja w ustalaniu jasnych zasad i nieulganie wybrykom, mimo uroczego wyglądu psa. Należy pamiętać, że to, co jest urocze u szczeniaka, może być problematyczne u dorosłego psa.

Socjalizacja

Wczesna socjalizacja jest kluczowa dla właściwego rozwoju od wieku szczenięcego. Szczególnie ważne jest przyzwyczajanie do kontaktu z większymi psami oraz innymi zwierzętami.

Oswajanie z różnymi ludźmi, sytuacjami i środowiskami pomaga budować pewność siebie. Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa jest fundamentem prawidłowego rozwoju społecznego.

Praktyczne aspekty

Wiele hawańczyków wymaga przyzwyczajania do jazdy samochodem ze względu na skłonność do choroby lokomocyjnej. Sporty dostosowane do małych rozmiarów, takie jak agility, mogą być doskonałą formą aktywności.

Budowanie silnej więzi z właścicielem oraz elastyczność w dostosowaniu do stylu życia opiekuna to cechy, które czynią hawańczyka wyjątkowym towarzyszem.

Hodowla i zakup hawańczyka

Wybór hodowcy

Przy wyborze szczeniaka kluczowe jest znalezienie hodowcy certyfikowanego przez ZKwP lub FCI, co gwarantuje rasowość i odpowiednie standardy hodowlane. Dokumentacja powinna obejmować rodowód FCI oraz badania genetyczne rodziców.

Wizyta w hodowli pozwala na poznanie warunków, w jakich żyją psy, oraz samego hodowcy. To okazja do zobaczenia rodziców szczeniąt i oceny ich temperamentu oraz zdrowia.

Należy unikać pseudohodowli i niesprawdzonych źródeł, które często nie dbają o zdrowie i dobrostan zwierząt. Odpowiedzialny hodowca zawsze chętnie odpowie na pytania i udostępni wszystkie niezbędne dokumenty.

Ceny i koszty

Podstawowa cena za szczeniaka z certyfikowanej hodowli FCI kosztuje hawańczyk około 5000 zł. Za psy o doskonałym pochodzeniu, przeznaczone na wystawy, cena może być dwukrotnie wyższa.

Należy też uwzględnić miesięczne koszty utrzymania obejmujące karmę, pielęgnację i opiekę weterynaryjną. Te wydatki mogą być znaczące, szczególnie jeśli zdecydujemy się na profesjonalny grooming.

Alternatywą dla zakupu jest adopcja ze schronisk lub fundacji ratujących rasę, choć hawańczyki trafiają do schronisk stosunkowo rzadko.

Sytuacja w Polsce

Hodowla hawańczyków w Polsce rozpoczęła się stosunkowo niedawno – pierwsze psy tej rasy sprowadzono z Czech w 2002 roku. Aktualna populacja wynosi około 200 psów, co czyni tę rasę jedną z rzadszych w naszym kraju.

Dostępność szczeniąt jest ograniczona, co wymaga cierpliwości i często oczekiwania na odpowiedni moment. Na szczęście powstaje coraz więcej nowych hodowli, co może poprawić sytuację w przyszłości.

Dla kogo jest hawańczyk

Idealni opiekunowie

Hawańczyk to idealny pies rodzinny, szczególnie odpowiedni dla rodzin z dziećmi. Jego cierpliwość i łagodność wobec najmłodszych członków rodziny czynią go doskonałym towarzyszem dla całej rodziny.

Osoby starsze także znajdą w hawańczyku idealnego towarzysza. Niewielkie wymagania ruchowe i towarzyski charakter sprawiają, że doskonale sprawdzi się jako kompan osób w podeszłym wieku.

Początkujący właściciele docenią łatwość szkolenia i wychowania, a osoby samotne znajdą w nim wiernego przyjaciela, który mocno się przywiązuje i potrzebuje bliskości.

Warunki mieszkaniowe

Hawańczyk doskonale adaptuje się do życia w mieszkaniu, nie wymagając dużej przestrzeni. Dom z ogrodem też jest odpowiedni, ale nie jest koniecznością.

Jego mobilność pozwala na zabieranie do biura czy na podróże, co jest zaletą dla aktywnych właścicieli. Jednak należy pamiętać o dostosowaniu warunków do klimatu ze względu na wrażliwość na temperatury.

Przeciwwskazania

Osoby bardzo zajęte, które nie mogą zapewnić stałej obecności, nie powinny decydować się na hawańczyka. Ten mały piesek źle znosi długą samotność i może rozwijać problemy behawioralne.

Brak czasu na regularną pielęgnację sierści to kolejne przeciwwskazanie. Właściciele muszą być przygotowani na codzienną opiekę nad jedwabistą sierścią.

Osoby szukające skutecznego psa stróżującego również powinny rozważyć inną rasę – hawańczyk jest zbyt mały i przyjazny, by pełnić taką rolę. Choć problemy z alergią są rzadkie, reakcje mogą być indywidualne, więc warto to sprawdzić przed zakupem pierwszego psa tej rasy.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy hawańczyk nadaje się dla alergików?

Hawańczyk praktycznie nie linieje i jest uważany za rasę hipoalergiczną dzięki strukturze swojego włosa. Jednak reakcje alergiczne są sprawą indywidualną i mogą wystąpić u szczególnie wrażliwych osób. Przed podjęciem decyzji o zakupie warto spędzić trochę czasu z psem tej rasy, aby sprawdzić, czy nie wystąpią objawy alergii.

Jak często trzeba strzyc hawańczyka?

Strzyżenie nie jest konieczne i należy do niego podchodzić ostrożnie. Sierść hawańczyka rośnie wolno, więc każde cięcie powinno być przemyślane. Można delikatnie skracać włosy dla ułatwienia pielęgnacji, ale lepiej skorzystać z pomocy profesjonalnego groomera, który ma doświadczenie z rasami pokrewnymi o długiej sierści.

Czy hawańczyk może zostać sam w domu na cały dzień?

Hawańczyk źle znosi długotrwałą samotność i nie nadaje się dla osób pracujących na pełny etat poza domem. W przypadku psów tego typu, maksymalny czas samotności nie powinien przekraczać 4-5 godzin. Dłuższa separacja może prowadzić do lęku separacyjnego i destrukcyjnych zachowań.

Jakie są główne różnice między hawańczykiem a innymi psami do towarzystwa jak maltańczyk?

Choć obie rasy wywodzą się z podobnej grupy psów (biszony), hawańczyk ma bardziej zrównoważony temperament i jest mniej nerwowy niż maltańczyk. Ma też nieco większe rozmiary i bardziej różnorodne umaszczenia. W przeciwieństwie do maltańczyka, hawańczyk ma słabo rozwinięty instynkt łowiecki i jest bardziej skupiony na współpracy z człowiekiem.

Ile realnie kosztuje utrzymanie hawańczyka miesięcznie?

Poza początkową ceną zakupu (około 5000 zł), miesięczne koszty utrzymania hawańczyka wahają się między 200-400 zł. Obejmuje to wysokiej jakości karmę, regularne wizyty u lekarza weterynarii, ewentualny grooming profesjonalny (co 6-8 tygodni), oraz składniki odżywcze i akcesoria pielęgnacyjne. W przypadku problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca czy zaburzenia stawów, koszty mogą być znacznie wyższe.